Decyzję o uznaniu za zabytek i wpisaniu do rejestru podjął wojewódzki konserwator zabytków Tomasz Wolender. Ochroną został objęty nie tylko teren cmentarza przy ul. Ojca Beyzyma w Szczecinie i budynek dawnej administracji cmentarza, ale też zachowane macewy.

„Cmentarz (…) stanowi materialny ślad i pamiątkę obecności społeczności żydowskiej na terenie Pomorza Zachodniego oraz w przedwojennym i powojennym mieście Szczecin” – czytamy w komunikacie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. – „Jednocześnie stanowi nośnik pamięci o wielonarodowej i wieloreligijnej tradycji Pomorza Zachodniego (…) Zgodnie z tradycją i prawem religii żydowskiej ludzkie szczątki są święte nawet po śmierci i pozostają takimi aż do Dnia Sądu Ostatecznego”.

- Decyzja to wstęp i asumpt do dalszych działań prowadzonych we współpracy z Gminą Wyznaniową Żydowską, mających na celu zagospodarowanie cmentarza i przywrócenie godnego upamiętnienia historycznego miejsca pochówku przedstawicieli dawnej społeczności żydowskiej Szczecina – skomentował decyzję wojewódzkiego konserwatora jego miejski odpowiednik, Michał Dębowski.

Cmentarz żydowski w Szczecinie położony jest między ulicami: Ojca Beyzyma, Jacka Soplicy, Maksyma Gorkiego, Stanisława Leszczyńskiego. Dziś to park, o którego historii przypomina postawiony tu w 1988 r. pomnik, który tworzy jedenaście nagrobków. Przed nimi leżą dwie tablice: jedna z napisem w języku polskim, a druga – w hebrajskim o treści „Tu znajdował się cmentarz żydowski od 1821 do 1962 roku”.

Historia cmentarza

Założono go w 1821 r. dla mieszkańców Szczecina - wyznawców judaizmu. Teren pod cmentarz kupiła kilka lat wcześniej Szczecińska Wspólnota Żydowska. Główne wejście znajdowało się od ul. O. Beyzyma przy budynku administracyjnym cmentarza. W 1899 r. postawiono duży dom przedpogrzebowy, który całkowicie spłonął podczas nocy kryształowej w 1938 r. Po wojnie zarząd nad cmentarzem został przekazany Żydowskiej Kongregacji Wyznaniowej w Szczecinie, jednak bez prawa grzebania na nim zmarłych. W latach 60. XX w. podjęto działania zmierzające do przekształcenia cmentarza w teren zielony. W 1982 r. zapadła decyzja o ostatecznej „likwidacji” cmentarza żydowskiego w Szczecinie. Nagrobki trafiły do magazynu miejskiego, część z nich została sprzedana, a kilkadziesiąt innych znaleziono na terenie zakładu kamieniarskiego.

Cmentarz stanowi własność Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Szczecinie. W trakcie zakończonego wpisem do rejestru zabytków postępowania zinwentaryzowano wszystkie odnalezione dotąd nagrobki.